• About electronic study guide
  • CONTENTS
  • About authors

GLOSSAR

 

 

  • I Introduction to Biology
  •  

    1 Introduction to biology

     

    biological

    биологический

    биологиялық

    cell

    клетка

    жасуша

    characteristic

    примета, признак

    белгі

    consist of

    состоять из

    .. тұрады

    construction

    строение, структура

    құрылым

    environment

    окружающая среда

    қоршаған орта

    excitation

    раздражение, возбуждение, раздражитель

    тітіркену, қозу

    fight

    бороться

    күресу

    form

    форма

    түр, пішін

    grow

    расти

    өсу

    growth

    рост

    өсім,өсу

    harmful

    вредный

    зиянды

    help

    помощь

    көмек

    introduction

    введение

    кіріспе

    levy

    отдача, передача, доставка

    жеткізу

    light

    свет

    жарық

    living being

    живое существо, живой организм

    тірі ағза

    matter

    вещество

    зат

    metabolism

    обмен веществ, метаболизм

    зат алмасу

    move

    двигаться, передвигаться

    қозғалу

    move

    двигаться вперед, передвигаться

    алдыға жылжу, қозғалу

    multiply

    размножаться

    көбею

    nature

    природа

    табиғат

    plant

    растение

    өсімдік

    process

    процесс

    процесс, үдеріс

    react to

    реагировать на

    әрекет ету

    reaction

    реакция

    жауап

    recognize

    признавать

    мойындау

    recording

    потребление, поглощение

    сіңіру

    relationship

    взаимосвязь

    байланыс

    scientific

    научный

    ғылыми

    useful

    полезный

    пайдалы

     

    2 The structure of living beings

     

    arm

    рука

    қол

    back

    спина

    арқа

    bacterium

    бактерия

    бактерия

    belly

    живот

    қарын

    blossom

    цветок

    гүл

    body

    тело

    дене

    bodypart

    части тела

    дене мүшелері

    breathing

    дыхание

    дем алу

    chest

    грудь

    кеуде

    construction

    структура

    құрылым

    describe

    описывать

    суреттеу

    ear

    ухо

    құлақ

    eye

    глаз

    көз

    firmly

    твердый

    қатты

    fruit

    плод, фрукт

    жеміс, жидек

    fulfill a function

    выполнять функцию

    қызмет атқару

    function

    функция

    қызмет

    ground

    земля

    жер

    image

    изображение

    бейне

    intercellular substance

    межклеточное вещество

    жасуша аралық зат вещество

    intestine

    кишка

    ішек

    leaf

    лист

    жапырақ

    leg

    нога

    аяқ

    liquid

    жидкий

    сұйық

    metazoan

    многоклеточный

    көпжасушалы

    microscope

    микроскоп

    микроскоп

    nose

    нос

    мұрын

    organ

    орган

    мүше

    organ system

    система органов

    мүшелер жүйесі

    organism

    организм

    ағза

    place

    место

    орын

    root

    корень

    тамыр

    stem

    стебель

    гүл сабағы

    stomach

    желудок

    асқазан

    substance

    вещество

    зат

    tissue

    ткань

    ұлпа

    unicellular

    одноклеточный

    бір жасушалы

  • II Doctrine of Cell and Tissue
  • 1 Cell structure

     

    animal

    животный

    жануар

    basic plasma

    основная плазма

    негізгі плазма

    carbohydrate

    углевод

    көміртегі

    carbon dioxide

    углекислый газ

    көмірқышқыл газы

    cellulose

    целлюлоза

    жасунық

    centrosome

    центросома

    центросома

    chloroplast

    хлоропласт

    хлоропласт

    contain

    содержать

    құрамында бар болу

    core

    ядро

    ядро

    cytology

    цитология

    цитология

    cytoplasm

    цитоплазма

    цитоплазма

    division

    деление

    бөліну

    enchylema

    клеточный сок

    жасуша сұйықтығы

    human

    человеческий

    адами

     living

    живой

    тірі

    membrane

    мембрана

    мембрана (қабықша)

    mitochondrion

    митохондрия

    митохондрия

    mixture

    смесь

    қоспа

    organelle

    органелла

    органоид

    oxygen

    кислород

    оттегі

    part

    часть

    бөлім

    photosynse

    фотосинтез

    фотосинтез

    protein

    белок

    ақуыз

    ribosome

    рибосома

    рибосома

    surround

    окружать

    қоршайды

    thick

    толстый

    қалың

    thin

    тонкий

    жұқа

    unit

    единица

    бірлік

    vacuole

    вакуоль

    вакуоль

    vegetable

    растительный

    өсімдік

     

    1. Types of tissues

     

    Epithelial tissue

    component

    компонент, часть

    бөлік

    concept

    понятие

    түсінік

    connective tissue

    соединительная ткань

    дәнекер ұлпасы

    cover

    покрывать

    қаптайды

    define

    определять

    анықтау

    epithelium

    эпителий

    эпителий

    external

    внешний

    сыртқы

    form

    образовывать

    құрайды

    gland

    железа

    без

    glandular epile

    эпителий железы

    безді эпителий

    have  function

    иметь функцию

    қызметі бар болу

    inner

    внутренний

    ішкі

    layer

    слой

    қабат

    mucus

    слизь

    шырыш

    multilayered

    многослойный

    көп қабатты

    muscle

    мускула

    бұлшықет

    muscle tissue

    мускульная ткань

    бұлшық ет ұлпасы

    nerve tissue

    нервная ткань

    жүйке ұлпасы

    occur

    встречаться

    кездесу

    open

    открывать, расскрывать

    ашу

    protect against

    защищать от

    қорғау

    protection

    защита

    қорғаныс

    sense organ

    орган чувств

    сезім мүшелері

    sensor epithelium

    сенсорный эпителий

    сенсорлық эпителий

    share in

    делится на, по

     бөлінеді

    single-layered

    однослойный

    бір қабатты

    skin

    кожа, покров

    тері

    solve

    решать

    шешу

    support

    опора

    тірек

    support

    подпирать, поддерживать

    қолдау

    surface

    поверхность

    беті

    surface epithelium

    покровный эпителий

    жабын, эпителий

    term

    термин, понятие

    түсінік

    thick-walled

    толстостенный

    қалың қабырғалы

    thin-walled

    тонкостенный

    жұқа қабырғалы

     

    Connective and supporting tissue

    be rich in

    быть богатым чем-л.

    бай болу

    bone

    кость

    сүйек

    break

    ломать, прерывать

    үзілу, сыну, сындыру

    calcium

    кальций

    кальций

    cartilage

    хрящ

    шеміршек

    disordered

    беспорядочный

    реттелмеген

    elastic

    эластичный

    серпімді

    embryo

    эмбрион

    ұрық

    empty

    пустой

    бос

    fibrils

    фибрилла

    фибрилла

    fill

    наполнять

    толтыру

    poor

    бедный

    кедей

    pressure

    давление

    қысым

    salt

    соль

    тұз

    save

    хранить, накоплять

    сақтау, жинақтау

    serve

    служить чем-л.

    қызмет көрсету

    soft

    мягкий

    жұмсақ

    strength

    твердость

    қаттылық

    tendon

    сухожилие

    сіңір

     

     

    Muscular tissue

    contract

    сокращаться

    жиырылу

    contraction

    сокращение

    жиырылу

    energy

    энергия

    энергия

    evenly

    однородный

    біркелкі

    excitement

    волнение, возбуждение

    қозу

    fibre

    волокно

    талшық

    muscle fibre

    мускульное волокно

    бұлшықет талшығы

    myofibril

    миофибрилла

    миофибрилла

    power

    сила

    күш

    slacken

    ослабевать, дрябнуть, становиться вялым

    әлсірету

    smooth

    гладкий

    тегіс

    stripe

    полоса

    жолақ

     

    Nervous tissue

    ability

    способность

    қабылет

    blood

    кровь

    қан

    brain

    мозг

    ми

    canal

    канал

    сызық

    certainly

    определенный

    анық

    conduct

    руководить

    басшылық ету

    define

    обозначать

    белгілеу

    extension

    отросток

    өсінді

    flat

    плоский

    жалпақ

    justify

    основать

    негіздеу

    location

    положение

    жағдай

    nerve

    нерв

    жүйке

    nerve cell

    нервная клетка

    жүйке жасушасы

    own

    владеть

    иелену

    spinal cord

    спинной мозг

    жұлын

    turn

    поворачивать

    бұрады

    vessel

    сосуд

    Тамыр

     

     

     

  • III Anatomy and Physiologyof the Human
  •  

    1. Musculoskeletal system

    1.1 Bones

     

    anatomy

    анатомия

    анатомия

    movable

    подвижный

    қозғалмалы

    thickening

    утолщение

    қалыңдау

    liquid

    жидкость

    сұйықтық

    foot

    нога

    аяқ

    joint

    сустав, сочленение

    буын

    hand

    рука

    қол

    highly developed

    высокоразвитый

    жоғары дамыған

    cavity

    пустота, полость

    бос қуыс

    inside

    внутри

    ішіндегі

    periosteum

    надкостница

    сүйек қабығы

    lengthening

    увеличение длины

    ұзындықты ұлғайту

    musculature

    мускулатура

    бұлшық ет

    physiology

    физиология

    физиология

    friction

    трение

    үйкеліс

    tube

    труба

    құбыр

    tube bones

    кость трубы

    сүйек құбыры

    skeleton

    скелет

    қаңқа

    divide

    делится

    бөлінеді

    move

    двигатся

    қозғалу

     

    1.2 Skeleton structure

     

    arc

    локоть

    доға

    attach

    фиксировать, укреплять

    басу, бекіту

    axis

    ось

    білік

    ball

    шар, ядро

    доп

    basin

    таз

    жамбас

    bend

    изгибать

    майыстыру

    brain skull

    череп

    бас сүйек

    chest

    грудная клетка

    кеуде

    disc

    диск

    жетек

    elbow joint

    локтевой сустав

    шынтақ буыны

    face

    лицо

    бет

    facial skeleton

    лицевой скелет

    бет қаңқасы

    finger

    палец

    саусақ

    forearm

    предплечье

    бұғана

    knee

    колено

    ізе

    kneecap

    коленная чашечка

    тізе  буыны

    limbs

    конечности

    аяқ-қол белдеулері

    lower leg

    голень

    сирақ

    pelvic girdle

    тазовый пояс

    жамбас белдеуі

    pillar

    колонка, столб

    баған

    rib

    ребро

    қабырға

    shoulder

    плечо

    иық

    shoulder belt

    плечевой пояс

    иық белдеуі

    skull

    череп

    сүйек

    spine

    позвоночник

    омыртқа жотасы

    sternum

    грудина

    төс

    strain

    ось

    білік, белағаш, шүлдік

    thigh

    бедро

    жамбас

    toe

    палец (стопы)

    бақай, башпай

    trunk skeleton

    осевой скелет

    осьтік қаңқа

    tubular

    трубчатый

    құбырлы

    vertebra

    позвонок

    омыртқа 

    vertebrate

    позвоночный

    омыртқалы

     

    1.3 Musculature

     

    cause

    способствовать

    себеп болу

    coat

    оболочка

    қабық

    continue

    продолжать

    жалғастыру

    damage

    повреждение

    зақымдау

    effect

    влияние, эффект

    әсері

    flex

    сгибать

    бүгу

    flexor

    сгибатель

    бүгуші

    individually

    единичный, отдельный

    жеке

    lift

    поднимать

    көтеру

    prevent

    предотвращать

    алдын алу 

     

    2 Digestive system

    2.1 Introduction to metabolism and energy exchange

     

    ammonia

    аммиак

    аммиак

    autotrophic

    автотрофный

    автотрофты

    be able to

    способный

    қабілетті

    direction

    направление

    бағыт

    disconnect

    разделять

    бөлу

    equation

    соотношение

    теңдеу

    heterotrophic

    гетеротрофный

    гетеротрофты

    inorganic

    неорганический

    бейорганикалық

    mark

    характеризовать

    сипаттау

    matter

    материя

    материя

    nutrition regimen

    пищевой режим, режим питания

    тағамдық тәртіп

    osmosis

    осмос

    осмос

    oxidation

    оксидирование, окисление

    оксидтеу

    pH value

    pH-величина

    рН-шамасы

    plasma

    плазма

    плазма (сұйықтық)

    process

    ход, процесс

    процесс, үрдіс

    regulate

    регулировать

    реттеу

    remove

    удалять

    жою

    renew

    обновлять

    жаңарту

    run

    протекать

    төгілу, ағылу

    semipermeable

    полупроницаемый

    жартылай өткізгіш

    specific

    специфический

    ерекше

    superfluous

    избыточный

    артық

    synthesis

    синтез

    синтез (ыдырату)

    totality

    совокупность

    жиынтық

    toxic

    ядовитый

    улы

     

    2.4 Structure of the human digestive system

     

    anus

    задний проход

    тік ішек

    bladder

    мочевой пузырь

    қуық

    cecum

    cлепая кишка

    соқыр ішек

    chair, feces

    стул, фекалии

    нәжіс

    chew

    жевать

    шайнау

    chop

    измельчать

    ұсақтау

    colon

    толстая кишка

    тоқ ішек

    cycle

    цикл

    айналым

    esophagus

    пищевод

    өңеш

    fold

    складка

    бүрме

    gall juice

    желчный сок

    өт шырыны

    gallbladder

    желчный пузырь

    өт қабы

    gastric juice

    желудочный сок

    асқазан сөлі

    interfere

    мешать

    араластыру

    intestinal juice

    кишечный сок

    ішек сөлі

    lip

    губа

    ерін

    liver

    печень

    бауыр

    mucous membrane

    слизистая оболочка

    шырышты қабық

    pancreas

    поджелудочная железа

    ұйқы безі

    reduction

    сокращение, снижение, уменьшение

    қысқару, азайу

    remainder

    остаток

    қалдық

    saliva

    слюна

    сілекей

    swallow

    глотать

    жұту

    villus

    ворсинка

    түктер

    wall

    стенка

    қабырға

    wet

    влажный

    дымқыл

     

    2.5 Work of the digestive organs

     

    absorption

    поглощение, рассасывание

    сору, сіңіру

     

    bile acid

    желчная кислота

    өт

    digestible

    усвояемый

    сіңгіш

    hydrochloric acid

    соляная кислота

    тұз қышқылы

    kill

    умертвлять, убивать

    жою

    lymph

    лимфа

    лимфа

    lymphatic vessel

    лимфатический сосуд

    лимфа тамырлары

    operation

    операция

    операция, ота

    state

    состояние

    күй

    swallow

    поглащать

    сіңіру

    undigested

    непереваренный

    қорытылмаған

     

    3. The respiratory system

    3.1 Organs of the respiratory system

    3.2 Breath movements

     

    air

    воздух

    ауа

    airways

    дыхательные пути

    тыныс алу жүйесі

    alveolla

    альвеолла

    альвеолла

    be situated

    расположенный

    орналасқан

    branch

    разветвляться

    тармақтану, бөліну

    breathe

    вдыхать

     дем алу

    bronchus

    бронх

    бронхы, бронхит

    capillary

    капилляр

    капилляр

    diaphragm

    диафрагма

    көкет

    dry

    сухой

    құрғақ

    dust

    пыль

    шаң

    effects

    последствия

    салдар

    exchange

    обмен

    алмасу

    exhale

    выдыхать

    дем шығару

    exhaled air

    выдыхаемый воздух

    ауа

    feel

    чувствовать

    сезу

    flow

    течь

    ағу

    flow

    течь

    ағу, сорғалау

    hair

    волосы

    шаш

    larynx

    гортань

    көмей

    maximum

    максимальный

    максималды

    nasal cavity

    носовая полость

    мұрын қуысы

    olfactory epithelium

    обонятельный эпителий

    иіс сезу эпителий

    overpressure

    избыточное давление

    артық қысым

    passive

    пассивный

    әрекетсіз

    pharynx

    глотка

    өңеш

    quantity

    количество

    саны

    respiratory organ

    орган дыхания

    тыныс алу жолдары

    smell

    запах

    иіс

    smell

    нюхать, пахнуть

    иіс сезу

    trachea

    трахея

    трахея

    value

    значение, показатель

    мән – мекен

    warm up

    греть, нагревать

    жылыту

    wet

    намочить

    ылғалдау

     

    3.3 Gas exchange

    3.4 Transportation of respiratory gases in blood

    3.5 Diseases of the organs of the respiratory system

     

    cancel

    отменять

    алмастыру

    cancer

    рак

    қатерлі ісік

    catch cold

    простужаться

    суық тию

    cause of death

    причина смерти

    өлім себебі

    concentration

    концентрация

    концентрация

    diagram

    схема, диаграмма

    сызбанұсқа, диаграмма

    diffuse

    диффундировать, проникать

    кіру, тесу, еңгізу

    diffusion

    диффузия

    диффузия

    dye

    краситель

    бояу

    erythrocyte

    эритроцит

    эритроцит

    frequent

    частый

    жиі

    hemoglobin

    гемоглобин

    гемоглобин

    homogeneous

    однородный

    біртекті

    infectious disease

    инфекционная болезнь

    жұқпалы ауру

    inflammation

    воспаление

    қабыну

    intensive

    интенсивный

    қарқынды

    ion

    ион

    ион

    liter

    литр

    литр

    low

    низкий

    төмен

    measure

    мера

    өлшем

    non-smoking

    некурящий

    шылым шекпейтіндер

    relative

    относительный

    салыстырмалы

    save

    сохранять, получать

    алыну, сақтау

    thickening

    утолщение

    қалыңдау

    tie

    связывать

    байлану

    treat

    лечить

    емдеу

    tuberculosis

    туберкулез

    туберкулез

    virus

    вирус

    вирус

    way of living

    образ жизни

    өмір салты

    weak

    слабый

    әлсіз

     

    4 The circulatory system

    4.1 Blood vessels

    4.2 Blood circulation

    4.3 Heart

     

    aorta

    аорта

    қолқа

    artery

    артерия

    артерия

    artery

    артерия

    артерия

    atrium

    предсердие

    жүрекше, жүрек алды

    circulation

    циркуляция

    айналым

    circulatory system

    большой круг кровообращения

    үлкен қанайналым шеңбері

    closed

    закрытый

    жабық

    diameter

    диаметр

    диаметр

    enter

    входить

    келеді, кіру, кірді

    functional

    функциональный

    функционалды

    heart ventricle

    желудочек сердца

    жүрек қарыншасы

    heartbeat

    биение сердца

    жүрек соғысы (дүрсілі)

    place

    место

    орын

    portal vein

    воротная вена

    қақпалық  көктамыр

    press

    нажимать

    басу

    pressure wave

    волна давления

    қысым толқыны

    pulse

    пульс

    тамыр соғысы

    pump out

    откачивать

    айдап шығару

    subdivide

    подразделять

    болып бөлінеді

    unite

    объединять

    бірігеді

    valve

    клапан

    қақпақша

    vein

    вена

    вена (көк тамыр)

    vena cava

    полая вена

    көктамыр

    wallop

    биться

    соғу

     

    4.4 Blood and lymph

    4.5 Diseases of the circulatory system

     

    blood plasma

    плазма крови

    қан плазмасы

    call

    вызывать

    тудырады

    compared

    по сравнению

    салыстырғанда

    composition

    состав

    құрамы

    cross section

    поперечное сечение

    көлденең разряд

    decision

    решение

    шешім

    destroy

    уничтожать

    жою

    filter

    фильтр

    сүзгі

    glandular

    железистый

    безді

    grow

    расти

    өсу

    knot

    узел

    байлам

    leukocyte

    лейкоцит

    ақ қан жасушалары

    permeate

    проникать

    ену

    platelet

    тромбоцит

    тромбоцит

    poison

    яд

    у

    prevent

    предотвращать

    алдын алу

    sleep

    сон

    түс

    use

    употребление

    қолдану

    watery

    водянистый

    сулы

    wound

    рана

    жарақат

     

    5 The excretory system

     

    capsule

    капсула

    капсула

    containing nitrogen

    содержащий азот

    құрамында азот бар

    disorder

    нарушение

    бұзу

    filtrate

    фильтрат

    су сүзбе

    nephros

    почка

    бүйрек

    renal cortex

    кора почки

    бүйрек қабығы

    salt

    поваренная соль

    астұзы

    uric acid

    мочевая кислота

    несепнәр қышқылы

    urine

    моча

    зәр

    water balance

    водный баланс

    су балансы

    water vapor

    водяной пар

    су буы

  • IV Zoology
  • 1 Introduction to the animal systematic

     

    arthropods

    членистоногие

    буынаяқтылар

    chord

    хордовые

    хордалылар

    family tree

    родословное дерево

    шежіре ағашы

    living space

    жизненное пространство

    тіршілік кеңістігі

    prototype

    прототип

    прототип

    species

    вид

    түр

    system

    система

    жүйе

    trunk

    ствол

    дің

    vertebrate

    позвоночное животное

    омыртқалы жануар

     

    2 Protozoans

     

    aridity

    засушливость

    құрғақшылық

    carrier

    переносчик

    таратушы

    cilia

    ресничка

    кірпікше

    dead

    мертвый

    өлі

    dirty

    грязный

    лас

    dysyntria

    дизинтерия

    іш ауруы

    excite

    возбуждать

    қоздыру

    fertilize

    оплодотворять

    ұрықтандыру

    fly

    муха

    шыбын

    host

    хозяин (организм-носитель паразита)

    қожайын

    malaria

    малярия

    безгек масасы

    mosquito

    комар

    маса

    parasite

    паразит

    паразит

    pathogen

    возбудитель

    қоздырғыш

    pet

    домашнее животное

    үй жануары

    rhizopode

    корненожки

    тамыраяқтылар

    salt content

    содержание соли

    құрамында тұз болуы

    аmoeba, ameba

    амеба

    амеба

     

    3 Metazoans

    4 Coelenterata

     

    abdominal

    брюшной

    құрсақ

    caudal

    хвостовой

    құйрық

    cranial

    черепной

    бас сүйекті

    dorsal

    спинной

    арқа

    ectoderm

    эктодерма

    эктодерма

    endoderm

    энтодерма

    энтодерма

    female

    женский

    аналық

    initial

    первоначальный

    бастапқы

    sexual organ

    половой орган

    жыныс мүшесі

     

    5 Plathelminthes

    6 Nemathelminthes

    7 Annelida

    8 Arthropoda

     

    abdominal cavity

    брюшная полость

    қарын

    belly

    живот

    қарын

    cuticle

    кутикула

    кутикула

    earthworm

    дождевой червь

    жауын  құрты

    sinus

    пазуха

    қуыс

    tapeworm

    солитер

    солитер (таспа құрт)

    thread

    нить

    жіпше

     

     

     

     

     

    8.1 External body construction of insects

    8.2 Internal construction of insects

     

    beetle

    жук

    қоңыз

    butterfly

    бабочка

    көбелек

    epidermis

    эпидермис

    эпидерма

    fade

    линять

    түлеу

    flea

    блоха

    бүрге

    insect

    насекомое

    жәндік

    invertebrate

    беспозвоночное

    омыртқасыз

    juice

    сок

    шырын

    larva

    личинка

    дернәсіл

    rib cage

    грудная клетка

    көкірек  қуысы

    species

    вид

    түр

    suck

    сосать

    сору

    trachea

    трахея

    трахея

    tubule

    трубочка

    түтікше

    wing

    крыло

    қанат

     

    8.3 Development of insects

    8.4 Importance of insects

     

    bee

    пчела

    ара

    bug

    клоп

    қандала

    cockroach

    таракан

    тарақан

    fly

    муха

    шыбын

    honey

    мед

    бал

    hymenoptera

    перепончатокрылые

    жарғаққанаттылар

    medicine

    лекарство

    дәрі

    moult

    линька

    қабық тастау

    nymph

    куколка

    қуыршақ

    pest

    вредитель

    зиянкес

    pollination

    опыление

    тозаңдану

     

    9 Chordata

     

    amphibian

    амфибия, земноводные

    қос қосмекенділер

    bird

    птица

    құс

    completely

    полностью

    толық

    dehydration

    обезвоживание

    сусыздану

    foundation

    основа

    негіз

    frog

    лягушка

    бақа

    gill slit

    жаберная щель

    желбезек қуысы

    gills

    жабры

    желбезек

    horns

    рога

    мүйіз

    mammal

    млекопитающее

    сүтқоректі

    neural tube

    нейронная трубка

    жүйке түтікшесі

    scales

    чешуя

    қабыршақ

    snake

    змея

    жылан

    uncranial

    бесчерепной

    бассүйексіздер

     

    9.6 Animals

     

    birth

    рождение

    туу

    cutter

    резец

    кескіш

    fang

    клык

    азу тіс

    hoofed

    парнокопытное

    жұп түяқты

    hooves

    копыта

    тұяқ

    horse

    лошадь

    жылқы

    jaw

    челюсть

    жақ

    molar

    коренной зуб

    түбір тіс

    monkey

    обезьяна

    маймыл

    mouse

    мышь

    тышқан

    pig

    свинья

    шошқа

    predator

    хищник

    жыртқыш

    rat

    крыса

    тышқан

    rodent

    грызун

    кеміргіш

    sole

    подошва

    табан

    sweat

    пот

    тер

    uterus

    матка

    жатыр

     

    10 Comparative anatomy of vertebrates

     

    bend

    сгибаться

    бүктелу

    chimpanzee

    шимпанзе

    шимпанзе

    condemn

    осуждать

    сөгу

    evidence

    доказательство

    дәлелдеме

    fire

    огонь

    от

    race

    раса

    нәсіл

    rock

    камень

    тас

    tail

    хвост

    құйрық

    thin-skinned

    тонкокожий

    жұқа қабықты

    tree

    дерево

    ағаш

  • V Bacteriology
  • 1 Structure, metabolism and living conditions of bacteria

    anaerobic

    анаэробный

    ауасыз

    fermentation

    брожение

    ашу

    lactic acid

    молочная кислота

    сүт қышқылы

    prolonged dispute

    продолжительная спора

    жалғастырушы спора

    rot

    гниль

    шірік

    sprout

    проростать

    осіп шығу

    tool

    инструмент

    құрал

     

    2 Importance of bacteria

     

    aspect of disease

    картина болезни

    аурудың көрінісі

    cool

    охлаждать

    салқындату

    dry

    сохнуть

    солу

    failure

    провал

    сәтсіздік

    fatigue

    усталость

    шаршау

    fertilize

    удобрять

    тыңайту

    fertilize

    распространение

    таралуы

    fertilizer

    удобрение

    тыңайтқыш

    forestry

    лесное хозяйство

    орман шаруашылығы

    harvest

    урожай

    өнім

    life threatening

    опасный для жизни

    өмірге қауіпті

    medical vaccination

    лечебная прививка

    емдік екпе

    prophylactic vaccination

    профилактическая прививка

    алдын-алу екпесі

    purity

    чистота

    тазалық

    salt

    солить

    тұздау

    unsuitable

    непригодный

    жарамсыз болу

  • VI Botany
  • annual ring

    годовое кольцо

    жылдық сақина

    appearance

    появление

    пайда болу

    apple

    яблоко

    алма

    bark

    кора

    қабық

    beans

    фасоль

    үрмебұршақ

    blossom

    цвести

    гүлдену

    brake

    тормозить

    тоқтату

    bud

    почка

    бүршік

    burgeon

    побег

    жас өркен

    bush

    куст

    бұта

    cambium

    камбий

    камбий

    carpel

    плодолистик

    жеміс жапырақшасы

    close

    тесный

    тығыз

    conducting bundle

    проводящий пучок

    өткізгіш талшықтар

    cone

    шишка

    қарағай бүршігі

    conifer tree

    хвойное дерево

    қылқанжапырақты ағаш

    consider

    рассматривать

    қарастырады

    cork

    пробковая ткань

    тоз ұлпасы

    corn

    зерно

    астық

    corn

    зерно

    дән

    corn

    кукуруза

    жүгері

    cotyledon

    семядоля

    ұрық жапырақшасы

    crack

    щель

    тесік, саңылау

    crush

    давить

    сығу

    death

    гибель

    жоғалту

    define

    определять

    анықтау

    dehydrate

    обезвоживать

    сусыздану

    descendant

    потомок

    ұрпақ

    double

    удваивать

    еселену

    energy source

    источник энергии

    энергия көзі

    evaporate

    испаряться

    булану

    exchange

    обмен

    алмасу

    exothermic

    экзотермический

    экзотермиялық

    explain

    разъяснять

    түсіндіру

    extracellular space

    межклеточное пространство

    жасушааралық кеңістік

    fall down

    падать, опускаться, оседать

    түсіру

    fern

    папоротник

    қырыққұлақ

    fetal node

    узел плода

    ұрық түйіні

    flour

    мука

    ұн

    germinal leaf

    зародышевый листок

    ұрық жапырақшасы

    grass

    трава

    көк шөп

    grass

    трава

    шөп

    gravity

    сила тяжести, собственный вес

    тартылыс күші

    gymnosperms

    голосеменные

    жалаңаш тұқымдылар

    hardwood leaf

    лист лиственной древесной породы

    балқарағай жапырағы 

    humidity

    влажность

    ылғалды

    humidity

    влажность

    су құрамы

    irrigate

    орошать

    суару

    leaf vein

    прожилка листа

    жапырақ жүйкесі

    loss

    потеря

    жоғалту

    moisture content

    влагосодержание

    су құрамы

    moss

    мох

    мүк

    mushroom

    гриб

    саңырауқұлақ

    needle

    игла

    ине

    nourishing salt

    питательная соль

    қоректік тұз

    ordinary

    обыкновенный

    кәдімгі

    ovicell

    яйцеклетка

    жұмыртқа

    ovule

    семяпочка

    тұқым бүршігі

    palisade layer

    слой палисадов

    палисад қабаттары

    parenchyma

    паренхима

     паренхима

    peanut

    арахис

    жержаңғақ

    pepper

    перец

    бұрыш

    petal

    лепесток

    гүл күлтесі

    phosphate residue

    остаток фосфата

    фосфот қалдығы

    pollen

    пыльца

    тозаң

    pulp

    мякоть

    тірі клетка

    raw material

    исходный материал, сырье

    бастапқы материал

    reduction

    сокращение

    қысқару, жиырылу

    require

    требовать

    талап ету

    reserve substance

    резервное вещество

    қор материал

    rhachis

    ось побега

    өркен осі

    rise

    расти, подниматься

    өсу

    root hairs

    корневые волоски

    тамыр түктері

    satisfy

    удовлетворять, насыщать

    қанағаттандыру

    scar

    шрам

    тыртық

    seaweed

    водоросль

    балдыр

    seed

    семя

    тұқым

    seed propagating plant

    растение, размножающее семенами

    тұқыммен көбейетін өсімдіктер

    sepal

    чашелистник

    жапырақ тостағаншасы

    shell

    оболочка

    қабықша

    sieve part

    решетная часть

    електі бөлік

    sieve tube

    ситовидная трубка

    сүзгілі түтік

    slit

    щелевидное отверстие

    ашық тесіктер

    spore

    спора

    спора

    stamen

    тычинка

    жапырақ тозаңы

    strengthen

    укреплять

    нығайту

    sugar beet

    сахарная свекла

    қант қызылшасы

    sugar cane

    сахарный тростник

    қант құрағы

    sulfur

    сера

    күкірт

    sunflower

    подсолнух

    күнбағыс

    vessel

    сосуд

    тамыр

    wet

    мокрый

    дымқыл

    wind

    ветер

    жел

    wither

    вянуть

    солып қалу

    wood fiber

    древесное волокно

    ағаш талшығы

    yeast fungus

    дрожжевой грибок

    ашытқы

  • VII Ecology
  • adrenal

    надпочечник

    бүйрекүсті безі

    angiosperms

    покрытосеменные

    жабықтұқымдылар

    animal husbandry

    животноводство

    мал шаруашылығы

    average value

    среднее значение

    орташа

    balance

    баланс, равновесие

    баланс

    bean

    боб

    бұршақ

    brain

    головной мозг

    бас миы

    brain stem

    ствол головного мозга

    бас миы бағаны

    bullseye

    цепень бычий

    сиыр таспа құрты

    cereals, grain

    зерновые культуры, зерно

    дәндідақылдар

    cerebellum

    мозжечок

    мишық

    cotton

    хлопок

    мақта

    cotton

    хлопок

    мақта

    crop rotation

    севооборот

    егістік айналуы

    cryptogam

    споровое растение

    споралы өсімдік

    cultivated plant

    культурное растение

    өнім

    cultivated plant

    культурное растение

    мәдени өсімдік

    definitive host

    окончательный хозяин

    соңғы ие

    deletion

    удаление

    шығару, алып тастау

    descendant

    потомок

    ұрпақ

    descendant

    потомок

    ұрпақ

    desert

    пустыня

    шөл

    disease

    заболевание

    ауру

    disease

    заболевание

    ауру

    distance

    расстояние

    қашықтық

    distance

    расстояние

    қашықтық

    dry wood

    сухостойное дерево

    құрғақ ағаш

    external parasite

    наружный паразит

    сыртқы паразит

    fall down

    падать, уменьшаться

    төмендеу

    ferns

    папоротникообразные

    қырыққұлақ тәрізділер

    fin

    плавник

    жүзбеқанат

    growing

    выращивание

    өсіру

    hesitant

    колеблющийся

    ауытқушы

    infected

    зараженный

    зақымдалған

    interconnection

    взаимосвязь

    өзара байланыс

    internal parasite

    внутренний паразит

    ішкі паразит

    lower yields

    понижение урожайности

    өнімнің төмендеуі

    means

    средство

    құралдар

    mold

    плесень

    зең

    needles

    хвоя

    қылқан

    negative

    отрицательный

    жағымсыз

    nervous

    нервный

    жүйкелік

    neutral

    нейтральный

    бейтарап

    ovicell

    яйцеклетка

    жұмыртқа жасушасы

    peanut

    земляной орех

    жер жаңғағы

    planning

    планирование

    жоспарлау

    powdery mildew

    мучнистая роса

    ақұнтақ кеселі

    real value

    реальное значение

    нақты құндылық

    reflex arc

    рефлекторная дуга

    рефлекторлы доға

    rise

    подниматься, увеличиваться

    көтерілу

    rosaceae

    розоцветные

    раушангүлділер

    sensitive

    чувствительный

    сезімтал

    sex

    пол

    жыныс

    sheep

    овца

    қой

    sheep

    овца

    қой

    single cell organism

    одноклеточный организм

    бір жасушалы организмдер

    stem

    стебель

    сабақ

    stem

    род

    туыстас

    sucker

    присоска

    сорғыш

    suckling

    грудной ребёнок

    емізулі бала

    swamp

    болото

    батпақ

    tillage

    обработка почвы

    топырақты өңдеу

    tillage

    обработка почвы

    топырақты өңдеу

    unicellular organism

    одноклеточный организм

    бір жасушалы ағза

    veterinary medicine

    ветеринария

    ветеринария

    visible

    видимый

    көрінетін

    weed

    сорняк

    арамшөп

    weed

    сорняк

    арам шөп

    wheat

    пшеница

    бидай

    wind

    ветер

    жел

    yield reduction

    снижение урожайности

    өнімділіктің төмендеуі

  • VIII Genetics
  • additional

    добавочный

    қосалқы

    animal housing

    содержание животных

    жануарларды ұстау

    barren

    бесплодный

    бедеулік

    base

    основание

    негізгі

    chromosome set

    набор хромосом

    хромосомалар жиынтығы

    crossbreeding

    скрещивание

    будандастыру

    daughter cell

    дочерняя клетка

     пайда болған жасуша

    distribute

    распределять

    бөлу

    DNA

    ДНК

    ДНҚ

    exist

    существовать

    бар болу

    external

    внешний

    сыртқы

    fetal cell

    эмбриональная клетка

    ұрық жасушасы

    frequency

    частота

    жиілік

    frequency

    повторность

    қайталау

    generation

    поколение

    ұрпақ

    hen

    курица

    тауық

    heredity

    наследственность

    тұқымқуалаушылық

    keeping animals

    разводить, выращивать животных

    көбейту, өсіру

    make a selection

    производить отбор

    таңдау жүргізу

    milk yield

    удой, удойность

    өнім, өнімділік

    mutation rate

    частота мутаций

    мутация жиілігі

    nuclear weapon

    ядерное оружие

    ядролық қару

    original form

    исходная форма

    бастапқы қалпы

    phenylalanine

    фенилаланин

    фенилаланин

    phenylketonuria

    фенилкетонурия

    фенилкетонурия

    pile

    ворс

    түк

    plain

    равнина, плоскость

    жазық

    pregnancy

    беременность

    жүктілік

    protein biosynthesis

    биосинтез белка

    ақуыз биосинтезі

    ribonucleic acid

    рибонуклеиновая кислота

    рибонуклеин қышқылы

    ripe

    спелый, зрелый, взрослый

    піскен

    rotate

    вращать, крутить

    айналдыру

    sequence

    последовательность

    кезектілік

    sperm cell

    семенная клетка, сперматозоид

    аталық жасуша

    starve

    голодать

    аш болу

    variety

    сорт, вид, род

    түр

    X-ray

    рентгеновский снимок

    рентген кескіні

G.K. Tleuzhanova, О.А. Andreyeva ©